ضایعات چدن چیست ؟
تعریف اجمالی در رابطه با چدن و ترکیبات آن:
آلیاژها حاوی ترکیب کربن و سیلسیم به همراه آهن میباشند. تعداد کربن در یک آلیاژ، نوع آن آلیاژ را تعیین میکند. چدن شامل تعداد کربنهایی بیش از ۲.۴ میباشد، این مقدارکربن به همراه عناصری مثل سیلسیم و آهن، چدن را به وجود میآورد.
درصد کربن چدنها به طور معمول حدود ۳درصد الی ۴.۵ درصد میباشد.
البته برحسب نوع کاربرد میتوانند انواعی از عناصر مثل منگنز، کروم و…را نیزدر این آلیاژها با عناصر مذکور ترکیب کنند و آلیاژهای جدیدی را متناسب با نیازخود تولید کنند. نقطهی ذوب در فولاد بیشتر از نقطهی ذوب چدنها میباشند این مقدار چیزی حدود ۱۱۵۰ الی ۱۳۰۰ درجه سانتیگراد میباشند.
به دلیل نقطهی ذوب پایین چدنها، ذوب کردن آنها راحت میباشد و همچنین فعالیتهای ریختگری آنها نیز به مراتب راحتتر میباشد. از سری ویژگیهای دیگر چدنها ترد بودن و شکننده بودن آنها میباشد به همین علت راحتترین راه تولید و ساختن قطعات چدنی ریختهگری میباشد.
دستهبندی و انواع چدن ها:
برای دستهبندی چدنها میتوانیم از روشی ساده استفاده کنیم. برای این منظور به ویژگیهای فیزیکی ذرات گرافیت در ساختار چدن توجه میکنیم. و همچنین میتوان، از نظر رنگ و شکل ظاهری سطح مقطعی شکست آنها را دستهبندی کرد.
چدنها را بر این اساس مطابق نمودار زیر به ۴ دسته تقسیم میکنیم:
۱. چدن مالیپل یا چکش خوار
۲. چدن خاکستری
۳. چدن نشکن یا گرافیت کروی
۴. چدن سفید
مواد اصلی برای بازیافت چدن چه چیزهایی میباشد؟
برای امر بازیافت چدن ازیکسری مواد اولیه استفاده میشود. که این نوع مواد حاصل جمع آوری ضایعات چدن ازسراسر ایران میباشد. پس از جمع آوری این مواد آنها را برای انجام اقدامات مرتبط با ذوب به کارخانههای ذوب چدن ارسال میکنند.
برای این که قراضههای چدن قابل ذوب شوند لازم است آن ها را به اندازههایی مناسب برش داد تا بتوان آنها در کورهها ذوب کرد انجام این عمل به وسیلهی برشکاری قطعات بزرگ صورت میگیرد.
تقسیمبندی چدن از دید بازار
ضایعات و قراضههای چدن را امروزه در بازار ضایعات به دو گروه عمدهی ضایعات ریز بار چدن و ضایعات درشت بار چدن دستهبندی میکنند. نوع دیگری از ضایعات چدن نیز وجود دارند که به آنها ضایعات سوفاره چدن یا ضایعات سفاله چدن میگویند. این نوع از ضایعات حاصل تراشکاری کردن چدنها و انواع دیگری ازضایعات چدن میباشند. در ادامه به توضیح مرتبط با این نوع از ضایعات میپردازیم:
-
ضایعات چدن درشت بار
این نوع ضایعات از نظر اندازه درشت هستند و ضخامت و ابعاد آنها نیز درشت میباشند.
اگر بخواهیم مثالهایی برای این نواع از ضایعات بیاوریم میتوان به ضایعات لولهای نشکن، ضایعات چدنی ماشینی، قالبهای چدنی، ضایعات چدنی نشکن میل لنگ و… اشاره کنیم.
-
ضایعات چدن ریز بار
این نوع از ضایعات نیز ضایعاتی هستند که از نظر ابعادی اندارهی آنها نسبت به ضایعات درشت بار کوچکتر میباشند و به صورت عمده کمتر از ۵۰سانت میباشد
برای تبدیل ضایعات چدن درشت بار به ضایعات چدن ریز بار چه باید کرد؟
برای این که در مواقع مورد نیاز ضایعات چدن ریز بار به دست آوریم. میتوانیم از طریق روشهایی مثل آسیاب کردن درشت بارها و یا روشهایی که مشابه این عمل میباشند این کار را انجام دهیم.
اقسام ضایعات چدن ریز بار:
نمونههایی از ضایعات چدن ریز بار شامل: کلاچ ریز بار، کاسه چرخ، بدنه سیلندرریز، میل بادامک و…می باشند.
مقایسهای خلاصه در رابطه با ارزش این دو نوع ضایعات ریز بار و درشت بار؛ با توجه به تعرفهی ریز بارها و درشت بارها اختلاف تعرفه فی ما بین آنها بسیار ناچیز میباشد. اما در حالت کلی میتوان گفت که تعرفهی ضایعات چدن به مراتب کمتر از تعرفهی ضایعات استیل میباشد.
-
ضایعات سوفاله چدن
نوع دیگری از ضایعات نیز وجود دارد که به آنها ضایعات سوفارهی چدن میگویند.
همانطور که میدانید در طی فرایندهای تراشکاری و یکسری فرایندهای مشابه مثل ماشین کاری قطعات چدنی، ماشین کاری قطعات خاکستری و یا قطعات نشکن که به آنها داکتیل نیز میگویند. ممکن است برادهها یا سوفالههایی تولید شوند که به شکل ناخنی و ریزبار میباشند، به این نوع برادهها ضایعات سوفاله چدن میگویند. لازم به ذکر است که این نوع از ضایعات را معمولا به شکل فلهای به فروش میرسانند.
نحوهی ذوب چدن
فرایند ذوب چدن مراحل زیادی دارد به طور خلاصه این ضایعات به وسیلهی قوس الکتریکی در کورهای ذوب میشود. و از این مواد مذاب در سایر زمینهها مورد استفاده قرار میگیرد.
نسبت ارزش چدن به آهنهای سوپر ویژه و یا آهن درجه یک
قیمت ضایعات آهن ویژه سوپر ویژه و درجه یک آهن به مراتب از ضایعات چدن بیشتر میباشند. اما خرید ضایعات آهن گستردگی بیشتری نسبت به ضایعات چدن دارد و امروزه خرید ضایعات چدنی بهتر از خرید سایر ضایعات میباشد. با توجه به پیشرفت علم و پیشرفت تکنولوژیهایی که در امر ریختهگری و سایر امور ایجااد شدهاند تولید قطعات چدنی به دلیل دارا بودن ویژگیهای فیزیکی مناسب مورد توجه قرار گرفته است.
ذوب و آلیاژسازی ضایعات چدن چیست ؟
فرایند ذوب و آلیاژ سای در زمینهی ضایعات چدن به این شکل میباشد که این ضایعات را ابتدا تفکیک می کنند. سپس به کورههای پاتیلی منتقل میکنند. پس از انتقال در این محلها برای انجام امر ریختهگری امادهسازی میکنند.
تعریف آلیاژسازی:
آلیاژسازی در این فعالیتها به علت تنوع ترکیبهای ضایعات چدنی انجام میشود. این عبارت به معنی این است که هنگامی که کارخانهای ضایعات چدنی مورد نیاز خودش را از سراسر کشور جمع آوری میکند. قابل توجیه است که این ضایعات ترکیبات متفاوتی داشته باشند. به همین دلیل برای این که ترکیبات این مواد را تغییر بدهند به شیوهای که قابل استفاده برای امور دیگر شود با اضافه کردن یک سری عناصری، ترکیبات آلیاژی مرتبط با خودشان را تولید میکنند به این امر فرایند آلیاژسازی میگویند.
