ضایعات آهن چیست ؟
به ضایعات فولادی که کربن کمتری دارند ضایعات آهن می‌گویند. که از کلمه قراضه آهن یا فولادی ساده هم استفاده می‌کنند. که بعد از مصرف می‌توان آن را بار دیگر ذوب کرد.
ضایعات آهن از ضایعات به وجود آمده از خطوط تولید فولادسازی ها، محصولات فولادی برگردانده شده، ضایعات صنایع تولیدی، پرسکاری، خودروسازی، کارگاه‌های تولید لوازم خانگی، محصولات فولادی برگشت خورده، ضایعات اماکن عمومی، کشتی‌سازی ها، دکل‌های منتقل کننده نیرو، قطعه‌سازی ها، صنایع نفت و پتروشیمی، راه آهن صنایع انتقال نیرو و واگن قطارها، تعمیر ضایعات ریل راه آهن، خودروهای فرسوده، ماشین آلات راه‌سازی و تعمیر خطوط تولید به دست می‌آید.
شیوه بازیافت ضایعات آهن چیست ؟
برای شروع کار کوره‌های ذوب ضایعات آهن، اول از ضایعات پرس شده نازک (پرس ضایعات ورق روغنی) به علت سرعت ذوب بیشتر برای آماده کردن یک سوم کوره استفاده می‌کنند. بعد ضایعات آهن ضخیم‌تر را درون کوره می‌اندازند که به دلیل وجود ضایعات مذاب درون کوره این گونه از ضایعات سریع‌تر ذوب می‌شوند. معمولا ذوب در کوره‌ها یک ساعت و نیم تا دو ساعت طول می‌کشد تا تکمیل شود. بعد از گرفتن ناخالصی ها، مواد اضافی برای استاندارد نمودن ذوب برای محصول بخصوصی که مد نظر است، به ذوب افزوده می‌شود.
معمولا از ضایعات آهن برای مصرف دوباره و بازیافت در خطوط تولید در همه جای دنیا استفاده می‌شود. ضایعات آهن در حال حاضر در کشور‌های توسعه یافته علاوه بر دسته‌بندی و جداسازی‌های منظم و دقیق، به پودر تبدیل شده و با مواد افزودنی لازم در صنعت قطعه‌سازی بسته‌بندی و فروخته می‌شود. ولی در کشور ما هنوز برای ذوب، کوره‌ها را به کار می‌آید.
بهترین راه برای بازیافت ضایعات آهن چیست ؟
در حالی که بهتر است از آهن اسفنجی برای کوره‌ها و برای شارژ کوره‌ها فقط باید از ضایعات آهن استفاده شود. اما به خاطر کمیاب بودن آهن اسفنجی از آهن قراضه استفاده می‌کنند. از آن جایی که در کوره با استفاده و شارژ با هم ضایعات آهن و آهن اسفنجی قوس الکتریکی و القایی از مقدار سرباره‌ها و عناصر فسفر و گوگرد به میزان قابل توجهی کم شده.
و موجب می‌شود تا شمش و تختال‌های با وضعیت به دفعات مطلوب‌تری برای تولید ورق‌های گرم، وایر و انواع محصولات دیگر ایجاد شود. در حقیقت پیشرفت و افزایش کارخانه‌های فولادسازی و ازطرفی استفاده از کوره‌های بلند و کمبود آهن اسفنجی و گرانی آن از طرف دیگر موجب شده تا نظر فولادی‌ها به مصرف آهن قراضه جلب شود. به همین دلیل درخواست ضایعات آهن چند برابر شد و باعث شد قیمت ضایعات آهن افزایش پیدا کند.
قراضه و ضایعات آهن چیست و چگونه برای استفاده در کارخانه‌ها آماده می شوند؟
در دنیا محیا کردن و فرآوری قراضه و ضایعات آهن برای استفاده کارخانه‌ها به دو شیوه مدرن و سنتی انجام می‌گیرد. به دلیل نوپا بودن و کم بودن تولید قراضه به شیوه مدرن به وسیله کارخانه‌های شردر در ایران. در این بخش تنها روش قیمت‌گذاری و بهای تمام شده قراضه آهن به شیوه سنتی در کشور که اصلی‌ترین شیوه در بازار حال حاضر ایران می‌باشد را بررسی می‌کنیم.
برای کارخانجات فولادسازی در ایران، قیمت ضایعات آهن به موارد زیاد آشکار و پنهان مثل میزان ناخالصی، مدت پرداخت، کیفیت، دانسیته و ابعاد، هزینه حمل و نقل، که در دهه گذشته خیلی مورد توجه قرار گرفته است بستگی دارد.
راه‌های قیمت‌گذاری ضایعات آهن
۱. شیوه‌ی اصلی خرید و فروش ضایعات آهن در کشور به گونه تحویل در مقصد است (خرید و فروش تحویلی)
اول از همه در این شیوه هر کارخانه خریدار ضایعات آهن معاملات خود را طبق استفاده مورد نیاز خود که اقدام به معرفی درجه‌بندی قراضه می‌کند، انجام می‌دهد. در شیوه تحویلی، بعد از موافقت بر قیمت هرکدام از رتبه بار، بارگیری به واسطه تامین کننده از مبدأ انجام می‌گیرد.
همچنین در مقصد و زمان تخلیه اقسام درجه این ظرفیت بار با درصدهای مختلف به وسیله کارشناس کنترل کیفی کارخانه معین می‌شود. و نیز مقدار ناخالصی که در بار وجود دارد را در مقصد تخمین می‌زنند. و از وزن همه بار کم می‌کنند.
بعد با توجه به درجه‌ای که کنترل کیفی کارخانه اعلام می‌کند و وزن خالص بار در مقصد و نیز قیمت موافقت شده اولیه برای هر درجه موقع بارگیری، محاسبه ریالی این میزان بار انجام گردیده و مبلغ خالص بعد از کم کردن مابقی کرایه از مبلغ محاسبه شده به فروشنده پرداخت می‌شود. این شیوه برعکس معامله بقیه محصولات فولادی می‌باشد که کیفیت و قیمت بار در مبدأ تعیین شود و بعد بار فرستاده شود.
نکات مهم قیمت‌گذاری ضایعات آهن
نکته مهمی که موجب تفاوت شیوه‌ی قیمت‌گذاری ضایعات آهن کشور از بقیه قسمت‌های صنعت فولاد می‌گردد. شیوه‌ی قیمت‌گذاری تحویل در مقصد است بنابراین قیمت اولیه‌ای که کارخانه ها برای تحویل در مقصد می‌دهند. پیش از خالی کردن بار در مقصد و تشخیص درجه نهایی، معیار صحیحی از قیمت پایانی خرید ضایعات آهن یا کارخانه یا قیمت پایانی فروش آن تهیه کننده باشد.
یعنی این که تا موقع خالی شدن تمام بار در مقصد و تعیین درجه و ناخالصی بار، مبلغ و قیمت بار فرستاده شده معلوم نیست. طبق موارد گفته شده و هویت قراضه سنتی، حساسیت معرفی مشابه و باتوجه به قانون درجه‌بندی ضایعات آهن کارخانه‌های کشور بیشتر از قبل محتاج استفاده از کارشناسان باتجربه و متعهد کنترل کیفی هستند تا هم کارخانه و هم خریدار ضایعات آهن و هم تهیه کننده، از اشتباه احتمالی انسانی آزمایش کنترل کیفی خود کمتر متضرر شوند.
مشکلات نبود کارشناس کنترل کیفی ضایعات آهن چیست ؟
در صورت وجود یک سو استفاده‌گر در بازار با این توضیح معلوم می‌شود که چطور قادر است با گفتن قیمت اولیه خرید بالا (قیمت اولیه تحویلی بالا) و بعد با مشخص کردن درجه‌های نادرست و یا غیر قانونی بازار موقع تحویل بارعلاوه بر این که تهیه کننده قراضه کشور دچار ضرر می‌شود.
بلکه بر روی قیمت‌ها و شرایط خرید دیگر کارخانه‌ها تأثیر می‌گذارد و آن‌ها را هم مجبور می‌کند قیمت ضایعات آهن را افزایش دهند. و یا از راه‌های نادرست تهیه بار استفاده کنند.
قطعا بازبینی و کاربردی کردن توضیحات استاندارد انواع قراضه آهن در کشور و وجود تضمین اجرایی برای اجرای آن در سطح کشور به وسیله کسانی که در این بخش فعالیت می‌کنند، می تواند تا حدی این مشکل را کاهش دهد.
به طور خلاصه می‌توان بیان کرد هویت یکنواخت نبودن ضایعات آهن در روش سنتی، اجازه سنجش دقیق آن، موقع معامله را به افراد فعال این قسمت تا حد زیادی نمی‌دهد. البته در شیوه فرآوری مدرن به خاطر یکنواخت شدن قراضه، این مشکل تا حد زیادی برطرف می‌شود.
۲. شیوه خرید و فروش ضایعات آهن در کشور به گونه تحویل در مقصد می‌باشد.
شیوه‌ی دیگری هم موقع خرید و فروش ضایعات آهن کشور موجود است که به خرید و فروش در مبدأ معروف است. در این شیوه تهیه کننده ضایعات آهن، بار خود را در مبدأ جلوی دید خریدار ضایعات آهن می‌گذارد و بعد از بازدید توسط خریدار ضایعات آهن و موافقت بر سر قیمت، مراحل بارگیری و حمل به وسیله خریدار ضایعات آهن تا مقصد انجام می‌شود، این شیوه به خاطر یکنواخت نبودن قراضه سنتی، به طور خلاصه و در شرایط ضروری به وسیله کارخانه‌ها انجام می‌گیرد.
